كم‌فروشی در بازار يك ميليارد دلاری

وقتی یک خریدار قیر در سطح بین‌المللی مدعی شود که در قیر تولیدی کارخانه‌ایی پودربچه، ‌مازوت، ‌دمپایی ابری، ‌سیمان و ماسه بادی یافته است و دست به شکایت بزند، تولید‌کننده مذکور تمام بازارهای خود را در دنیا و داخل کشور از دست می‌دهد و با بدنامی مجبور به ترک بورس کالا می‌شود.

به گزارش حدیدنیوز، درحال حاضر برخی تولیدات نامرغوب داخلی، گلوی صادرات قیر ایران را فشار می‌دهد؛ ‌تولیداتی که گذشته‌یی نه چندان دور هوا‌خواه زیادی داشته است. تولیدکنندگان قیری که اگرچه گواهینامه استاندارد را برسر‌درخط تولید خود نصب کرده‌اند اما در محصولاتشان، لاستیک رنده شده، ماسه بادی، نفت کوره سنگین و دمپایی پلاستیکی به بخشی از مواد افزودنی اصلی تولیدات آن‌ها تبدیل شده تا چگالی محصولاتشان را افزایش دهند و این‌گونه کم فروشی می‌کنند، این روند میزان محبوبیت و شهرت قیر ایرانی را مورد خدشه قرار داده است.

کاهش شدید کیفیت برخی محصولات ایرانی تا جایی پیش رفته است که امروز فروشندگان و صادر‌کنندگان قدرت چانه‌زنی خود را درپشت می‌زهای مذاکره برای فروش محموله‌های خود با خریداران از دست داده‌اند ومجبور هستند قیر خود را ۱۰۰ دلار زیر قیمت جهانی در هر تن بفروشند. اگرچه ایران توان تولید چهار میلیون و ۵۰۰ هزارتن قیر را در سال دارد اما براساس آمار اتحادیه صادر‌کنندگان فرآورده‌های نفتی با روند کنونی موجود در سال جاری، رسیدن به حجم تولید سه میلیون و نیم تن هم بعید است. با توجه به اینکه عبور هرگونه قیر از مرزهای ایران به خارج از کشور باید با مجوز بورس کالا باشد و در رینگ صادرات بورس کالا معامله‌اش صورت گرفته باشد، براساس آمار این شرکت،، ‌در پنج ماه اول سال جاری سه میلیون و ۷۰۶ هزارتن قیر در بورس کالا عرضه شده ‌درحالی که درهمین مدت یک میلیون و ۴۲ هزار و ۴۷۳ تن قیر مجوز صادرات را دریافت کرده‌اند که این گویای این است که یا صادرات کاهش یافته یا صدور بدون مجوز صورت می‌گیرد.

هم‌اکنون ۵۳ شرکت تولید‌کننده قیر در بورس کالا قیر خود را عرضه می‌کنند که نفت جی و پاسارگاد از عرضه‌کنندگان اصلی این محصول در بورس محسوب می‌شوند که به عبارتی بخش اعظمی از تولیدات قیر را در کشور به دوش می‌کشند. البته شرکت‌های معتبر نسبت به کیفیت محصولاتشان بسیار حساسیت دارند. افت روز افزون کیفیت قیر ایران و وجود مواد زاید در برخی محموله‌های صادراتی باعث شده که برخی کشور‌ها نسبت به محموله‌های ایرانی توجه ویژه‌ایی داشته باشند. عباس تاجیک، ‌رییس کمیسیون قیر اتحادیه صادر‌کنندگان فرآورده‌های نفتی است.

وی وقتی در این باره مورد پرسش قرار می‌گیرد به خبرنگار «اعتماد» می‌گوید: «از۶۵ کشوری که مشتری قیر ایران بودند، امروز به کمتر از ۳۰ کشور محدود شده‌ایم چرا که تولید‌کنندگان قیر در تولید محصولات خود روش‌های غیراستانداردی را به کار می‌گیرند که موجب شده همه آن‌ها درسایه بی‌اعتمادی خریداران علاوه بر اینکه محصول خود را ۱۰۰ دلار زیر قیمت بفروشند، قدرت چانه‌زنی هم برای تعیین قیمت نداشته باشند.» به گفته او «‌قیمت قیر فله‌یی در بازارهای جهانی ۵۵۰ دلار است درحالی که قیر ایران به کمتر از ۴۵۰ دلار تعیین قیمت می‌شود.» تاجیک می‌افزاید: «ایران اگر بازارهای خود را حفظ کند، می‌تواند سالانه یک میلیارد دلار درآمد از قیر خود که در زمان تحریم‌ها نیز بازهم اکثر بازارهای جهانی به رویش باز بود، کسب منابع کند، در صورتی که کیفیت پایین قیر باعث شده تا واسطه گرانی که وارد مذاکره برای خرید قیر ایران می‌شوند، از این وضعیت سوء‌استفاده کنند.» به گفته این کار‌شناس صنعت قیر، ‌امروز درآمد ایران از صادرات قیر به ۶۰۰ میلیون دلار کاهش یافته است و بزرگ‌ترین خریداران قیر ایرانی مانند چین و امارات به دنبال جایگزین به جای قیرایرانی هستندکه به این‌ترتیب می‌توان گفت در صورت ادامه چنین روندی هر روز بازار صادراتی قیر ایران کوچک‌تر می‌شود.


مسیر فقط بورس کالا
از آنجا که بورس کالا علاوه براینکه محلی برای تلاقی تولید‌کننده و عرضه‌کننده کالا محسوب می‌شود تا دو‌طرف در فضایی شفاف به قیمتی منصفانه و مورد توافق برسند، براساس قانون هرشرکتی که خواهان خروج تولیدات خود به خارج از کشور است، باید با گواهینامه بورس کالا محصول خود را به گمرکات کشور تحویل بدهد، به عبارتی دیگر گواهینامه معاملات صادراتی بورس از الزامات صادرات قیر محسوب می‌شود. این درحالی است که درحال حاضر برخی تولید‌کنندگان قیر که مجبور به اخذ این گواهینامه هستند آهنگ خروج از بورس کالا برای عرضه محصولات خود و ورود به بازارهای جهانی می‌زنند تا بتوانند در فضایی آزاد‌تر با تولید قیر نامرغوب‌تر و با هزینه پایین‌تر محصول خود را صادر کنند چرا که در چنین صورتی، هرگونه شکایت از تولید‌کننده از سوی مشتریان موجب بدنامی کارخانه تولید‌کننده و اخراج شدن تولید‌کننده از تابلوی بورس می‌شود.

به گزارش روزنامه اعتماد، وقتی یک مشتری یا خریدار قیر در سطح بین‌المللی مدعی شود که در قیر تولیدی کارخانه‌یای پودربچه، ‌مازوت، ‌دمپایی ابری، ‌سیمان و ماسه بادی یافته است و دست به شکایت بزند تولید‌کننده مذکور تمام بازارهای خود را در دنیا و داخل کشور از دست می‌دهد و با بدنامی مجبور به ترک بورس کالا می‌شود. سیاست ایران برای حفظ بازارهای پرسود قیر ایرانی باید تقویت نظارت بر تولید قیر در ایران واجازه صادرات وکیوم باتوم به بنگاه‌های خوشنام و بندهای معتبر داخلی باشد و از سویی دیگر درمقابل مقاومت تولید‌کنندگان برای ورود به بورس کالا و فعالیت بایستد.

از سویی، برندگرایی یکی از راهکارهای توسعه بازارهای صادراتی ایران خواهد بود. کار‌شناسان براین باورند تنها راه جلوگیری از کاهش کیفیت محصولات صادراتی ایران، تشدید نظارت بر استانداردهای عرضه کالای صادراتی است که این مسیر فقط با جلوگیری از صدور این محصول از کانال‌های خارج از بورس کالا محقق می‌شود.