ترکیه جانشین نامطمئن عربستان در منطقه

 همزمان با پیدایش استعمار و گسترش تفکرامپریالیسمی برخی کشورهایی که خود را ملت برترو قدرت اول جهان می دانستند ، رسیدن به آرزوهای دیرینه یشان را در تسلط بر خاورمیانه دیدند.

به گزارش حدیدنیوز این توجهات که پس از دو جنگ جهانی اول ودوم ضرورت بیشتری یافت در ترسیم بسیاری از تحولات جهان نقش مهمی ایفا کرد.

کشورهای استعمارگر همواره برای یکپارچه کردن منطقه برای بهره کشی از آن نیازمند متحدانی بودند که با کمترین هزینه ، بالاترین کارایی را برای دول امپریالیسمی در پی داشته باشد.

با وجود این که در طول تاریخ هیچ گونه کانون سیاسی و امنیتی یکپارچه سازی براساس خواست متفکران استعمارگر غربی در منطقه بوجود نیامد اما تا حدودی می توان گفت عربستان به عنوان یک کشور پر قدرت حاشیه خلیج فارس به دنبال پذیرش این نقش در ابعاد فرامنطقه ای بود که حتی برای دریافت این عنوان با استفاده از ظرفیت های خود یکپارچه سازی تا حوزه شرقی مدیترانه را هم گسترش داد.

نمونه بارز سیاست های عربستان به عنوان یک کشور یکپارچه ساز در قبال کنترل قدرت ایران همزمان با جنگ تحمیلی در حمایت از صدام حسین و الگوی رفتار سیاسی و امنیتی در برخورد با کشورهای عراق ، سوریه و افغانستاناست.

پس از اوج گیری تحرکات منطقه ای عربستان در سالهای دهه ۱۹۷۰ میلادی نقش یابی عربستان به سالهای بعد از اشغال عراق به دست آمریکا بر می گردد که در سال ۲۰۰۶ ، ایالات متحده بر ضرورت بهره گیری از قابلیت عربستان برای کنترل قدرتمنطقه ای ایران تا کید داشت.

با موافقت آمریکا عربستان نقش موازنه کننده بحران که از طریق بحران سازی و تصاعد بحران آمکان پذیر بود را به عهده گرفت و به زبانی نیازهای امنیتی آمریکا در منطقه را از طریق بمب گذاری در عراق و افغانستان ، حمایت از تروریست ها در سوریه و اقدام خصمانه علیه جمهوری اسلامی مثل اتهام ترور سفیر این کشور در امریکا و یا اعدام اتباع ایرانی در عربستان ، تامین می کند.

از طرفی عربستان به عنوان پرده دار کعبه به جای اتخاذ الگوی وحدت از فرآیند گسترش منازعات بهره گرفت و با سازماندهی القاعده و انجام عملیات انتحاری علیه شیعیان ماهیت آمریکایی و غربی خود را برملا کرد.

به دلیل این که عربستان هیچگاه در خط مقدم اعراب و رژیم صهیونیستی قرار نگرفت و رویکرد معتدل اتخاذ کرد با افزایش نفوذ قدرت ایران درمیان گروه های جهادی چون حزب الله لبنان ، زمینه حمایت آمریکا و رژیم اشغال گر قدس از تحرک گرو های سلفی تحت فرمان آل سعود را فراهم کرد.

نکته حائز اهمیت این است که با توجه به وخامت حال ملک عبدالله و کبر سن سلمان بن عبداالعزیز و از طرفی از کارافتادگی همه فرزندان باقیمانده از موسس حکومت سعودی ، توان این کشور در راهبرد منافع آمریکا در منطقه رو به کاهش است و به زبانی دیگر تاریخ مصرف عربستان برای غرب تمام شده است.

در این سال ها کشوردیگری به نام ترکیه به عنوان یک قدرت منطقه ای برای ایفای نقش های موردنظر آمریکا و غرب در منطقه ، خود را مطرح می کند که اتخاذ سیاست های منفعلانه و عدم باور پذیری از شرایط منطقه از خصلت های وابسته گرایی این کشور حکایت دارد.

ترکیه که با دخالت در اوضاع داخلی برخی کشور های منطقه از جمله سوریه و فشار به ایران در جریان توقف فعالیت های صلح آمیز هسته ای، در صدد است تا یکپارچه سازی عربستان سعودی را دنبال کند.

حمایت از طارق الهاشمی و اعطای پناهندگی به او و از طرفی گسترش همکاری با بارزانی برای فشار به دولت مرکزی عراق از نمونه های دیگری است که پیش از این دررفتار سران سعودی نیز جلوه کرده بود.

ترکیه حتی برای جلوگیری از نفوذ اروپا در خاورمیانه و کنترل جریان بیداری اسلامی به نفع ایالات متحده همانند عربستان در سالهای اقبال ریچاردنیکسون به این کشور ، در برابر این موج عظیم ایستاد و با معرفی مدل حکومتی لائیک به انقلابیون اسلام گرای مصر عملا ماهیت خود را به نمایش گذاشت.

ترکیه به دلیل عدم دسترسی به منابع نفتی و البته نوع حکومت داری در این کشور تفاوت های عمده ای با شبه جزیره عربستان دارد تا جایی که مطمئنا تکیه گاه خوبی برای غرب نخواهد بود.

هرچند به نظر می رسد ترکیه در پی کسب منافع تجاری خویش است اما سیاست شکست خورده ای را برای خود اتخاذ کرده که عربستان ضربات سختی از آن متحمل شده است.

بنابراین می توان از ترکیه به عنوان جانشین شکست خورده عربستان نام برد.