تبدیل آب به سلاحی راهبردی توسط اسرائیل

حدید نیوز، رود «یرموک» که از کوه‌های حوران و بلندی‌های جولان سرچشمه می‌گیرد، همواره موضوعی محوری در تفکرات «راهبردی» اسرائیل برای تسلط بر منابع آبی منطقه «خاورمیانه» بوده است.
روند تاریخی این موضوع نشان‌می‌دهد، کشورهای استعمارگر فرانسه و انگلیس از دهه ۱۹۳۰ توجه زیادی به رود یرموک و آنچه که بعدها به «حوض یرموک» معروف شد، داشتند و آن را خط مرزی جداکننده اردن و سوریه و ازجمله بلندی‌های اشغالی جولان کردند.
وقتی قطعنامه تقسیم فلسطین در سال ۱۹۴۷ رودخانه یرموک را به‌عنوان مرز جداکننده اردن و فلسطین تعیین کرد، «یرموک» وارد فهرست موضوعات «ژئواستراتژیک» رژیم‌صهیونیستی شد.
روند تاریخی این موضوع نشان‌می‌دهد، کشورهای استعمارگر فرانسه و انگلیس از دهه ۱۹۳۰ توجه زیادی به رود یرموک و آنچه که بعدها به «حوض یرموک» معروف شد، داشتند و آن را خط مرزی جداکننده اردن و سوریه و ازجمله بلندی‌های اشغالی جولان کردند.
وقتی قطعنامه تقسیم فلسطین در سال ۱۹۴۷ رودخانه یرموک را به‌عنوان مرز جداکننده اردن و فلسطین تعیین کرد، «یرموک» وارد فهرست موضوعات «ژئواستراتژیک» رژیم‌صهیونیستی شد.
جایگاه رود یرموک در امنیت آبی اعراب
رود یرموک با توجه به موقعیت راهبردیش به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین شاخه‌های رود اردن، برای امنیت آبی اعراب از اهمیت زیادی برخوردار است، همین کافی‌است تا اسرائیل، این رودخانه را به هدف و بند دائمی همه توافقات و معاهداتش با کشورهای عربی همجوار فلسطین‌اشغالی تبدیل کند. 
اهمیت یرموک برای اسرائیل کمتر از منابع آبی لبنان نیست و اینجاست که دلیل پافشاری نتانیاهو بر انعقاد توافقی با سوریه و لبنان آشکار می‌شود که علاوه‌بر مسائل سیاسی و نظامی، دو بند ذیل را محقق کند:
🔻توافق اسرائیلی، سوری و اردنی درباره منابع آبی حوض یرموک 
🔻به‌رسمیت شناختن مزارع اشغالی شبعای لبنان به عنوان خاک سوریه
تحقق این دو خواسته تنها به‌معنای تسلط اسرائیل بر منابع آبی لبنان، سوریه و اردن نیست، بلکه تسلط رژیم بر این کشورها و شریان‌های حیاتی‌شان را به‌دنبال خواهد داشت. اسرائیل با محدودکردن میزان آب ورودی به این کشورها، منحرف‌کردن مسیر آب به‌سمت دریاچه طبریه و محصورکردن استفاده از منابع آن به خود، معیشت، ثبات اقتصادی و امنیت آبی این کشورها را به‌راحتی تهدید می‌کند.
درباره فلسطین‌اشغالی باید گفت، اسرائیل از سال ۱۹۶۷ به‌موازات اینکه کنترل بیشتر منابع آبی فلسطینی‌ها را به‌دست گرفت، سیاست «تبعیض آبی» را با محدودکردن استفاده فلسطینی‌ها از منابع آبی و ممنوعیت حفر چاه‌های آب در مناطق فلسطینی اعمال کرد و این جدای از سیاست تخریب مستمر زیرساخت‌های آبی فلسطینی‌ها، ازجمله مخازن، چاه‌ها و ایستگاه‌های تغذیه آب است.
جالب‌است، بدانید، اسرائیل سیاست تخریب منابع آبی فلسطینی‌ها را از سال 1947 پیش‌از تأسیس رژیم توسط باندهای جنایتکار صهیونیستی آغاز و در اولین‌گام نیروگاه روتنبرگ را برای جلوگیری از کنترل انحصاری اعراب بر منابع رودخانه‌های اردن و یرموک تخریب کرد. 
درکنار آن، اسرائیل از بازسازی هرگونه زیرساخت آبی، ازجمله خطوط لوله آب جلوگیری می‌کند، این باعث‌شده بسیاری از مناطق فلسطینی به‌ویژه در کرانه‌باختری به بیابان‌های لم‌بزرع و غیرقابل سکونت با اقتصاد محلی ضعیف تبدیل شود.
این یک نمونه واقعی و عملی از سیاست‌های اسرائیل حتی قبل‌از تأسیس رژیم بوده و درصورت توافق با لبنان و سوریه، اجرای آن عینا در دستور کار اسرائیل برای سه کشور اردن، سوریه و لبنان قرار خواهد گرفت.
برای تبیین خطر راهبردی طرح آبی اسرائیل باید به این موضوع توجه داشت که رود اردن دارای سه سرچشمه است: رود «حاصبانی» که از دامنه‌های شمال‌غربی کوه حرمون سرچشمه می‌گیرد و با طی مسافتی به‌طول ۲۴ کیلومتر از خاک لبنان عبور می‌کند تا به شمال‌ فلسطین‌اشغالی برسد. این رود به رودخانه «اللدان» که از الجلیل و همچنین رودخانه «بانیاس» که از سوریه سرچشمه می‌گیرد، می‌پیوندد. این سه رودخانه در دریاچه «الحوله» به هم ملحق‌می‌شوند و سپس به‌سمت جنوب جریان می‌یابند تا رود اردن را تغذیه کنند. در جنوب طبریه، رودخانه یرموک به آنها ملحق‌می‌شود. بنابراین، تسلط بر این منابع، به‌معنای تسلط اسرائیل بر منابع آبی عظیمی است که به آن اجازه می‌دهد، شرایط موردنظر خود را بر کشورهای اردن، سوریه و لبنان تحمیل کند و در ‌پوشش آب حتی غیرمستقیم و مستقیم اشغال آنها را گسترش دهد.
تمرکز اسرائیل بر مطالبه آب رودخانه و حوض یرموک ریشه در دلایل سیاسی و اقتصادی دارد که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:
🔹کمبود منابع آب: اسرائیل تلاش دارد با تسلط بر منابع آبی منطقه‌ای و استفاده از آنها برای کشاورزی، آبیاری و طرح‌های شهرک‌سازی، نیازهای آبی خود را تأمین کند. آب همواره یکی از مهم‌ترین اهداف راهبردی جنبش صهیونیستی بوده و هست.
🔹جاه‌طلبی‌های تاریخی: جنبش صهیونیستی از سال ۱۸۹۷، رودخانه‌های عربی و شاخه‌های فرعی آنها در لبنان، سوریه و اردن را به‌عنوان نقاط راهبردی اساسی که پایه‌واساس تأسیس «سرزمین موعود یهود» را تشکیل می‌دهند، اعلام کرده است.
🔹تقسیم منابع آبی: اولین اقدام از این‌دست در «طرح جانستون» در سال ۱۹۵۳ اجرا شد که طی آن انگلیس، اسرائیل را در طرح‌های توسعه آبی کشورهای حوض رود اردن و تقسیم آب این رود را بر کشورهای این حوض تحمیل کرد. 
🔹گنجاندن آب به‌عنوان بندی اساسی در توافق‌نامه‌های شهرک‌سازی: از جمله در توافق‌نامه وادی‌عربه بین اسرائیل و اردن در سال ۱۹۹۴ این بند گنجانده شد. این توافق‌نامه اصل تقسیم آب را تعیین کرد که به‌موجب آن اسرائیل سهم اسرائیل از آب رودخانه یرموک سالانه ۲۵ میلیون متر مکعب تعیین شد.
🔹رفع موانع ورود و جریان آب: اسرائیل برای این منظور دو هدف را در مشخص کرد. یک: اشغال بلندی‌های جولان برای تسلط بر بخشی از منابع آبی رودخانه یرموک و شاخه‌های آن. دو: واداشتن سوریه به بازکردن کانال‌های سدهایی که روی رودخانه ساخته تا جریان آب بیشتری به اردن و از آنجا به اسرائیل سرازیر شود.
این دقیقا همان چیزی است که اکنون نتانیاهو از توافق عادی‌سازی خود اولا با سوریه که تقریبا قطعی شده و جولانی حاضر شده در برابر ماندن در قدرت منافع ملی سوریه را قربانی کند و جولان را به اسرائیل بدهد و دوما با لبنان که زمزمه‌های آن به گوش می‌رسد، اما با مانع سخت مقاومت لبنان و حزب‌الله مواجه است، دنبال تحقق آن است.
مطمئنا در صورت تحقق عادی‌سازی بین اسرائیل با سوربه و لبنان، نتانیاهو خواستار توافق چهار جانبه جدیدی بین اسرائیل با اردن، سوریه و لبنان درباره تقسیم منابع آبی خواهد شد؛ توافقی که بدون تردید در آن نتانیاهو تلاش خواهد کرد، خواسته «بن‌گورین» مبنی بر تسلط اسرائیل بر منابع آبی منطقه را محقق کند، مگر انکه تحولات و رخدادهای سریع و غیرمنتظره منطقه سرنوشت دیگری را برای اسرائیل و نتانیاهو رقم بزنند./ فارس پلاس