کارشکنی ریاض در مسیر حج ایرانیان؛ عقده‌گشایی همراه با انتقام جویی

بر خلاف ادعاهای مکرر مقامات سعودی مبنی بر سیاسی کاری ایران در مسأله حج، این سعودیها بودند که ضمن سیاسی کردن حج بیت الله الحرام جام غضب ناشی از شکست های متعدد خود در منطقه به ویژه سوریه را بر سَر زائران ایرانی خانه خدا خالی کردند.

هنوز خاطره تلخ فاجعه منا و جان باختن مظلومانه هزاران زائر از سراسر جهان به ویژه ایران که در نتیجه ناکارآمدی مطلق خاندان سعودی در اداره مناسک حج رخ داد، از اذهان ایرانیان که بیشترین قربانیان را در این فاجعه دادند، پاک نشده بود که خبر منتفی شدن حج تمتع سال ۱۳۹۵ آن هم با کارشکنی سعودیها بار دیگر از بی لیاقتی این خاندان پرده برداشت.

سعودیها که هنوز به برخی سؤالات مهم در خصوص علت وقوع فاجعه منا از جمله چرایی مسدود شدن تمامی راه‌ها به روی حجاج در زمان ورود ناگهانی «محمد بن سلمان» و کاروان چندصد نفره همراهش به مشعر منا پاسخ مشخص نداده و از همین روی فرضیه تعمدی بودن این فاجعه همچنان به قوت خود باقی است، در سایه سکوت سنگین کشورهای اسلامی آنچنان گستاخ و وقیح شده اند که نه تنها تن به پرداخت دیه جان باختگان ایرانی ندادند، بلکه در اقدامی کاملا غیرانسانی و غیرشرعی تمامی راه ها برای این فریضه الهی را بر ایرانیان بستند.

انتظار می رفت که پس از سلسله کارشکنی ها و سنگ اندازی های مغرضانه سعودیها در مسیر ممانعت از اعزام زائران ایرانی به حج تمتع سال جاری، کشورهای اسلامی به رسالت اسلامی خود عمل کرده و با اعلام همبستگی با جمهوری اسلامی ایران از اهرم‌های فشار در نزد خود بر سعودیها برای بازگشت آنها از مسیر غلطی که در پیش گرفته اند، استفاده کنند که متأسفانه این اتفاق رخ نداد.

همانگونه که گفته شد، آنچه که سعودیها را در این مسیر فرقه گرایانه و خصمانه بیش از پیش تشویق کرده و می کند، سکوت همراه با رضایت و حمایت سران کشورهای اسلامی است که در واقع چراغ سبزی از سوی آنها برای ریاض محسوب می شود. مقامات ریاض از سوی سران کشورهای اسلامی خاطرجمع بوده و هستند. آنها به خوبی می دانند سکوتی که به دنبال جان باختن غریبانه هزاران زائر بیت الله الحرام شکسته نشد، در مقابل جلوگیری از اعزام چند هزار زائر ایرانی به حج تمتع امسال نیز شکسته نخواهد شد و فریادی در اعلام همبستگی با آنها شنیده نمی‌شود.

به نظر می رسد سعودیها با قرار دادن شروط ذلیلانه در برابر سازمان حج و زیارت برای صدور روادید به منظور اعزام ایرانیان به حج، تلاش کردند تا لکه ننگ امضای یک توافق ذلت‌بار را بر پیشانی جمهوری اسلامی ایران بچسبانند و با آن در منطقه قدرت نمایی و بدان افتخار کنند. که البته این آرزویی است که آن را با همفکران و همتایان و متحدانِ صهیونیستِ کودک کُشِ خود به گور خواهند برد.

«سعید اوحدی» رئیس سازمان حج و زیارت کشورمان در خصوص شروط تعجب برانگیز سعودیها برای صدور روادید زائران ایرانی بیت الله الحرام چنین می گوید: «دولت عربستان ۱۱ بند منفی را به تفاهم‌نامه حج ایران و این کشور اضافه کرده بود که سال‌های گذشته خبری از آنها نبود». وی در همین زمینه می افزاید: «ممنوعیت نصب پرچم جمهوری اسلامی ایران در ساختمان‌های محل اسکان زائران ایرانی و همچنین در مسیر حرکت زائران، یکی از بندهای منفی این تفاهم‌نامه بود».

رئیس سازمان حج و زیارت کشورمان در ادامه اظهارات خود در خصوص شروط سعودیها ادامه می دهد: «محدودیت در استفاده‌ زائران ایرانی از هواپیمای شرکت‌های داخلی و موضوع صدور ویزا از جمله‌ این بندهای منفی تفاهم‌نامه حج بود». وی افزود: «اعمال محدودیت در تعداد درمانگاه‌های ایران در عربستان هنگام موسم حج، اعمال محدودیت در انتقال دارو برای استفاده‌ زائران ایرانی در عربستان، اعلام جزئیات اطلاعات پزشکان ایرانی اعزامی به حج و همچنین تعیین ظرفیت برای پزشکان، بند منفی دیگر این تفاهم‌نامه بود که واکنش صریح ما را در پی داشت».

آنچه که اشاره شد، تنها گوشه ای از شروط خفت‌بار سعودیها برای پذیرش زائران ایرانی محسوب می شود که خود به تنهایی گویای نیت بی چون و چرای خاندان سعودی برای ممانعت از اعزام زائران ایرانی به بیت الله الحرام است. این مسأله که سعودیها پیش بینی می کردند شروطشان مورد موافقت مقامات ایرانی قرار بگیرد، اندکی بعید به نظر می رسد، چراکه در این صورت باید در عقل آنها نیز شک کرد که چنین شرط و شروطی را به امید مقبول افتادن آنها در نزد مقامات ایرانی مطرح کرده اند.

حتی اگر اینگونه در نظر گرفت که مقامات سعودی انتظار پذیرش شرط و شروط خود توسط مقامات ایرانی را نداشته و تنها با هدف سنگ اندازی در مسیر زائران ایرانی چنین شروطی را مطرح کرده اند، باید گفت که در این صورت هم آنها پیامی را که می بایست، از سوی جمهوری اسلامی ایران دریافت کردند و آن، این بود که تفاوت جمهوری اسلامی ایران با برخی از کشورهای به ظاهر اسلامی منطقه در عزت و کرامت آن است؛ عزتی که همچون دیگران چوب حراج به آن نمی زند. این درست همان پیامی است که سعودیها صرف نظر از هرگونه هدف پلیدی که طی ماه‌های اخیر دنبال می کردند، به خوبی آن را دریافت کردند.

سعودیها پس از دریافت پیام عزت جمهوری اسلامی ایران هم اکنون سیاست همیشگی خود مبنی بر فرافکنی و فریب افکار عمومی را در پیش گرفته اند؛ سیاستی که مدتهاست تاریخ مصرف آن تمام شده و آگاهی افکار عمومی جای آن را گرفته است. «عادل الجبیر» وزیر خارجه تازه کار رژیم سعودی بارها ایران را به سیاسی کاری در مسأله حج متهم کرده تا بدین ترتیب از یک سو از مسئولیت عدم پذیرش زائران ایرانی شانه خالی کرده و از سوی دیگر به چهره ایران در نزد افکار عمومی منطقه و جهان خدشه وارد کند.

مانع تراشی سعودیها در مسیر زائران ایرانی بیت الله الحرام بدون شک نشأت گرفته از خشم آنها از روند تحولات منطقه به ویژه در عراق و سوریه است؛ خشمی که حتی «عادل الجبیر» به عنوان مقام ارشد دستگاه سیاست خارجی سعودیها دیگر یارای فروکش کردن آن را ندارد و در واکنش به حضور سردار سلیمانی در شهر «فلوجه» در استان الانبار عراق می گوید: «آل سعود به حضور سلیمانی در فلوجه بدبین است».

در سوریه نیز تحولات میدانی به ویژه در استان حلب به خوبی نشان می دهد که برتری با ارتش سوریه و نیروهای مقاومت است و به همین دلیل سعودیها تلاش های بی وقفه خود در حمایت از تروریستها و مبالغ هنگفت‌شان در تأمین منابع مالی آنها طی پنج سال گذشته را در سوریه نیز بر باد رفته می بینند. بنابراین جای تعجب ندارد که این خاندانِ قاتلِ زنان و کودکانِ یمنی حتی پای فریضه دینی حج را به مسائل سیاسی باز کرده و از آن به عنوان اهرم فشاری بر جمهوری اسلامی ایران به عنوان عامل مؤثر حاضر در هر دو جبهه سوریه و عراق بهره ببرند.

علاوه بر آنچه که آورده شد، ذکر این نکته نیز ضروری است که تعطیلی حج برای مسلمانان در طول تاریخ مسبوق به سابقه بوده است که به اختصار در ذیل بدان اشاره می کنیم؛

گزارش‌هایی وجود دارند مبنی بر اینکه قرامته که از حاکمان بودند، به مکه حمله کرده و باعث تعطیلی حج شدند. سال ۳۱۷ هجری به سبب حمله و کشتار ابوطاهر برمکی، حج به طور کلی تعطیل شد و ۱۰ سال کسی نتوانست به دلیل ناامنی به حج مشرف شود. وقتی قوم مغول به ایران حمله کردند نیز نه تنها حج ایرانیان (۶۳۳) تعطیل شد بلکه در سال ۶۳۹ حج عراق هم متوقف شد.

علاوه بر این، در سال‌های پایانی سده چهارم قمری، آل بویه روبه ضعف رفته و در حال انقراض بودند و راهزن‌های بادیه نشین اوج گرفتند و باعث شدند کاروان‌های حج عراق تعطیل شود. در سال‌های ۳۹۳ و ۳۹۷ عراقی‌ها امکان رفتن به حج را نیافتند اما سایر مردم می‌توانستند به حج بروند.

در دوران حکومت ابوالفتوح نیز که از سال ۴۰۳ تا سال ۴۳۰ بر مکه حکومت می‌کردند درگیری‌ها، شورش‌ها و راهزنی‌هایی بین قبایل بادیه‌ نشین بوده که بسیاری از مردم علاقه‌مند به حج از حج محروم شدند.

رامین حسین آبادیان