قانون هدفمند سازی یارانه ها، همانگونه که از نامش پیداست بیش و پیش از هر چیز باید «هدفمند» باشد، اما در مرحله اول قبل از آنکه هدفمند بوده باشد، «برای همه» بود! ، حالا خیلی ها خرج زندگی شان را با این «یارانه ماهانه» تنظیم کرده اند و آن را برای خود حق مسلم می دانند، دولت هم هر طور شده باید ماهیانه یک رقم کلان میلیاردی را برای این کار کنار بگذارد،کنار گذاشتنی که خیلی وقت ها باعث شده تا دولت دستش را در پیش بانک مرکزی دراز کند، یا از سهم تولید و عمران و درمان کشور این خلاء را پر کند!
این دست درازی های دولت اما نمی تواند همیشگی باشد و طبیعی است که باید برای آن طرحی نو در انداخت، برخی می گویند این نوع یارانه دادن از اول هم اشتباه بود، عده ای دیگر می گویند باید این کار اجرا می شد چرا که کشور داشت به سمت یک بحران می رفت، حالا بعضی نیز می گویند از گذشته باید درس گرفت اما دولت حالا بیاید و ثروتمندها را از لیست حذف کند و دولت هم که بخوبی می داند تشخیص و تمییز این ثروتمندان کار ساده ای نیست!، در تکاپوی یک «تدبیر اعتدالی» است، تدبیری که برای چگونگی اتخاذ آن دست به دامان کارشناسان شده است.
به گزارش تراز ، با نزدیک شدن به اجرای مرحله دوم هدفمندی یارانه ها بسیاری از مردم نگران حذف یارانه خود هستند اما مسئولان دولتی به ویژه رئیس جمهور و وزیر اقتصاد وعده دادند که یارانه نقدی نیازمندان حذف نمی شود.
رئیس جمهور:
کم درآمد ها نگران مرحله دوم هدفمندی یارانه ها نباشند
حسن روحانی در گفت وگوی تلویزیونی در بندرعباس با بیان اینکه مرحله دوم هدفمندی یارانه ها از سال آینده آغاز می شود افزود: از اینجا به مردم می گویم که نباید دغدغه ای در این مورد داشته باشند، چرا که یارانه نقدی در کنار سبد کالا برای نیازمندان کماکان ارائه خواهد شد.روحانی تصریح کرد: دهک های کم درآمد اصلا نباید دغدغه ای در مورد اجرای مرحله دوم هدفمندی یارانه ها داشته باشند.
رئیس جمهور البته در بخش دیگری از سخنان خود با مطرح کردن این سوال که آیا خوب است که با برداشت پول از افزایش قیمت حامل های انرژی و حتی از خزانه ۴۵ هزار تومان به طور مساوی به همه در کشور بدهیم؟ گفت: آیا این راه درستی است؟ می گوییم اصلاح کنیم، می گویند این کار را نکنید ممکن است عده ای ناراحت شوند.
نیازمند از نگاه رئیس جمهور
وی با تاکید بر این که نیازمند به معنی فقیر نیست، گفت: نیازمند کسی است که اگر یارانه را نگیرد زندگی اش به هم بخورد.
روحانی تصریح کرد نتیجه ادامه این روند آن می شود که بخش های انرژی روز به روز بدتر می شود و بخش های دیگری همچون درمان اصلاح نمی شود.
طیب نیا وزیر اقتصاد:
پرداخت یارانه نقدی تنها به افراد نیازمند متقاضی مجاز است
علی طیب نیا وزیر اقتصاد: فعلاَ هیچ برنامه ای برای قطع پرداخت نقدی مردم وجود ندارد و این توزیع تا زمان ثبت نام مجدد هم چنان ادامه خواهد داشت. بر این اساس پرداخت یارانه نقدی تنها به افراد نیازمند متقاضی مجاز است؛ بنابراین دولت مکلف است تا ثبت نام را دوباره انجام دهد و افرادی که خود را متقاضی و نیازمند اعلام کنند، مشمول دریافت یارانه بداند.
فراخوان اسحق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور:
پیشنهاد شما برای سقف درآمدی یارانه بگیران چقدر است؟
مهم ترین اشکال مرحله اول هدفمندی
جهانگیری در صفحه فیس بوک خود نوشت: یکی از اشکالات مرحله اول نبود تعادل در منابع و مصارف بود. بودجه‌ای که می‌توانست صرف اشتغال و توسعه و آبادانی کشور شود، بدون هیچ برنامه سودمندی بین ۷۷ میلیون نفر توزیع شد. طی این مدت کل درآمد دولت از محل اصلاح قیمت حامل‌های انرژی ۹۲ هزار میلیارد تومان بوده، در شرایطی که طی این بازه زمانی مبلغ ۱۳۷ هزار میلیارد تومان به عنوان یارانه توزیع شده است.
بخش عمومی و تولید کشور در مرحله اول از حق قانونی خود محروم شده اند
جهانگیری: کسری رقم یارانه نقدی یعنی ۴۵ هزار میلیارد تومان از خزانه دولت و بانک مرکزی برداشت شده است؛ به عبارت ساده‌تر، این رقم- که ۴ برابر بودجه عمرانی کشور است- به قیمت توقف فعالیت‌های عمرانی و توسعه‌ای به بخش یارانه‌ها منتقل شده است. این در شرایطی است که بر اساس قانون باید نصف رقم ۹۲ هزار میلیارد تومان (یعنی ۴۶ هزارمیلیارد تومان) نیز به بخش عمومی و تولید اختصاص داده می‌شداین تکلیف قانونی هم انجام نشده و بخش عمومی و تولید کشور نیز از کمکی که در قانون پیش‌بینی شده بود، محروم شده‌است.
هر قدر تعداد یارانه بگیران بیشتر قیمت بنزین و گاز و برق بیشتر!
جهانگیری: در مرحله دوم، دولت مکلف است که یارانه را به متقاضیان نیازمند اختصاص دهد و برای شناسایی آنها سقف درآمدی بگذارد. برخی کارشناسان، درآمد معاف از پرداخت مالیات، یعنی ماهی یک میلیون تومان (سالی ۱۲ میلیون تومان) را به عنوان سقف درآمد برای هر خانوار برای دریافت یارانه پیشنهاد می‌کنند و برخی دیگر نیز با توجه به جمیع جهات، درآمد ماهانه ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان (سالانه ۳۰ میلیون تومان) و برخی دیگر رقم‌هایی بین این دو را در نظر دارند. طبعا هر قدر تعداد یارانه بگیران بیشتر شود برای تامین منابع آن باید یا قیمت حامل‌های انرژی مثل بنزین و گاز و برق و... افزایش یابد یا مقدار یارانه کمتری به افراد اختصاص داده شود.
جهانگیری در انتهای یادداشت خود این سوال را مطرح کرده که:«با توجه به مجموع شرایط، پیشنهاد شما برای سقف درآمدی یارانه بگیران چقدر است؟»
نظرات کارشناسان:
حسین راغفر اقتصاددان:
بهترین راه حل، تعیین یک سرانه بزرگسال، برای پرداخت یارانه نقدی است
- رقم سقف درآمد برای همه افراد و در همه نقاط کشور نمی‌تواند یکسان باشد. از این رو شهری که ۱۰۰ هزار نفر جمعیت دارد؛ هزینه‌های پایین‌تری برای زندگی دارد و شهری که بالای یک میلیون نفر جمعیت دارد، هزینه‌های بیشتری برای زندگی باید در آن پرداخت
- به نظر می‌رسد که بهترین راه حل، تعیین یک سرانه بزرگسال، برای پرداخت یارانه نقدی است. به این صورت که باید پایه درآمد یک نفره برای تعیین سقف درآمد افراد مشخص شود و به نسبت درآمد آن یک فرد، میزان درآمد خانوار مشخص شود.
داوود دانش جعفری اقتصاددان:
تعیین این رقم بسیار سخت و پیچیده است
- تعیین این رقم بسیار سخت و پیچیده است و بستگی مستقیمی به پولی دارد که در دست دولت است؛ اما قطعا این درآمد نمی‌تواند فراتر از خط تعیین شده برای فقر باشد
- به هم ریختن این سامانه کار مشکلی است. اطلاعات افراد باید به روز شود و بر اساس هزینه‌های تحمیلی پس از اصلاح قیمت‌های انرژی باید تصمیم گرفت که چه هزینه‌هایی به خانوارها و بنگاه‌های اقتصادی وارد می‌شود.
موسی غنی‌نژاد رئیس مرکز تحقیقات دنیای اقتصاد:
این سیاست درصورت اجرایی شدن نتیجه‌ای جز نارضایتی در میان عموم مردم جامعه نخواهد داشت
- به اعتقاد من برای حذف افراد از سیستم یارانه‌بگیری نمی‌توان سقف درآمدی مشخصی را تعیین کرد؛ چون ارزش درآمدی خانوارها در مناطق مختلف شهری و روستایی کشور متفاوت است. این سیاست درصورت اجرایی شدن نتیجه‌ای جز نارضایتی در میان عموم مردم جامعه نخواهد داشت.
- شیوه مناسب، هدفمندی یارانه‌ها به سمت خانوارهایی است که شناسایی آنها دارای حداقل پیچیدگی و خطای ممکن باشد. افراد تحت پوشش کمیته امداد، بهزیستی و دیگر نهادهای حمایتی مشمولان واقعی سیستم پرداخت یارانه‌های دولتی هستند.
- در کنار این و برای گسترش سطح پوششی یارانه‌ها، پیش از شروع فاز دوم طرح هدفمندی، باید از افراد نیازمند ثبت‌نام کرد و در صورت احراز حقیقی بودن ادعای این افراد، یارانه به آنها پرداخت شود. تعیین این ملاک‌ها و رد صحت و سقم آنها به‌مراتب ساده‌تر است.
همچنین دکتر سعیدی، استاد برنامه‌ریزی رفاه اجتماعی دانشگاه تهران:
باید خط فقر مشخص شود
- بدون مشخص کردن قطعی خط فقر در کشور، امکان تعیین رقم مشخصی به‌عنوان درآمد مکفی برای خانوارها که آنها را از دریافت یارانه بی‌نیاز کند، وجود ندارد. در بسیاری از کشورها این سیستم به این‌صورت تعریف می‌شود که اگر درآمد یک خانوار تنها کفاف ۵۰ درصد از هزینه‌های اعضای آن را دهد، تحت‌پوشش حمایت‌ها و کمک‌های دولتی قرار می‌گیرند؛ بنابراین ما هم برای اصلاح طرح هدفمندی، باید پس از مشخص کردن خط فقر و با توجه به پویا بودن فرآیندهای اجتماعی و اقتصادی جامعه، سیستمی را تعریف کنیم که امکان حذف یا شمول افراد را در آینده داشته باشد؛ چون با در نظر گرفتن تورم، هم ملاک‌های تعیین خط فقر و هم وضعیت اقتصادی افراد، در حال تغییر و تا حد زیادی غیرقابل پیش‌بینی است.
جعفر قادری نماینده مجلس:
باید برای تعریف سقف درآمدی یارانه، کف درآمد خانوار و آستانه هزینه‌ای آنان در نظر گرفته شود
- باید به آستانه هزینه‌ای هر خانوار توجه کنیم، البته بر اساس آنچه مرکز آمار ایران از متوسط هزینه خانوارها گزارش داده است، این موضوع در استان‌های مختلف کشور متفاوت است. برای مثال متوسط هزینه هر خانواده در استان تهران سالانه حدود ۲۲ میلیون تومان است که این رقم با متوسط هزینه سایر استان‌ها متفاوت است. به‌طور کلی باید برای تعریف سقف درآمدی برای شامل شدن یارانه به افراد، کف درآمد خانوار و آستانه هزینه‌ای آنان به عنوان دو شاخص در نظر گرفته شود.
موسی الرضا ثروتی:
ضروری است که بدانیم آیا افراد قادرند زندگی خود را در ابعاد مختلف به راحتی بگذرانند
- برای اینکه بدانیم چه کسانی و با چه سطحی از درآمد می‌توانند یارانه دریافت کنند توجه به این نکته ضروری است که بدانیم آیا افراد قادرند زندگی خود را در ابعاد مختلف به راحتی بگذرانند و نیازهای اولیه خود را برطرف سازند یا خیر
- این به آن معنا است که افراد از سطح زندگی میانگین برخوردار باشند. برای تعیین این سقف درآمدی می‌توان از میزان تعریف شده برای خط فقر بهره گرفت و به عنوان یک شاخص از آن بهره برد.
نتیجه گیری:
آنچه پیداست حذف بخشی از یارانه بگیران مرحله اول نیازمند یک مطالعه دقیق و کارشناسی شده است، ضمن اینکه ادامه این روند نیز به صلاح کشور نیست، اما دولت مردان یازدهم می بایست اجرای مرحله دوم را با احتیاط کامل و بدون زیاده روی و فشار بر قشر مستضعف و همچنین با همکاری اقشار مختلف مردم پسش ببرند، مردم باید بخوبی در جریان مراحل مختلف هر گونه اقدام دولت قرار بگیرند، تجریه نشان داده است که اگر مردم به خوبی توجیه و در جریان امور قرار گیرند، در برداشتن گام های مهم و خطیر دولت را به بهترین وجه یاری خواهند داد. http://hadidnews.com/vdciuvar.t1avz2bcct.html
hadidnews.com/vdciuvar.t1avz2bcct.html
منبع : تراز
