بیمارستان شریعتی یکی از بیمارستان‌های تخصصی و قدیمی تهران است که به دلیل محدودیت فضا مجبور است به بیماران خدمات سرپایی ارائه دهد.

«مگه دیوونم خونمو بفروشم پول دوا و درمونم کنم تا بیمارستان دولتی هست؟!» این را یکی از بیماران مبتلا به سرطان خون در بیمارستان شریعتی تهران می‌گوید.

این روزها با افزایش هزینه‌های درمان و افزایش آمار ابتلا به بیماری‌های صعب‌العلاج، مردم بیشتر تمایل دارند از خدمات بیمارستان‌های دولتی استفاده کنند؛ خصوصاً اگر آن بیمارستان تخصصی باشد. همچنین کمبود متخصص یا نبود برخی از تجهیزات درمانی در نقاطی از کشور باعث ازیاد مراجعات بیماران به بیمارستان‌های دولتی خصوصا در شهر تهران شده است. بیمارستان شریعتی یکی از بیمارستان‌های دولتی است که تخصص درمان آن سرطان خون است و روزانه بیماران زیادی از اقصی‌نقاط کشور به آن مراجعه می‌کنند. این بیماران روزها روی صندلی و برانکاردهای اورژانس شریعتی زندگی می‌کنند تا نوبت‌شان شده و در بخش پذیرش شوند. به طوری که در یک اورژانس ۳۵ تخته بیش از ۹۰ بیمار بستری هستند.برای بررسی چرایی این موضوع به سراغ محمد عبداللهی معاون درمان این بیمارستان رفته و به صورت مفصل به گفت و گو نشسته‌ایم.در ادامه مشروح این گفت و گو را می‌خوانید:

چرا رجوع بیماران به اورژانس بیمارستان شریعتی زیاد است؟

بیمارستان شریعتی یکی از مهم‌ترین مراکز آموزشی، پژوهشی و درمانی کشور به‌شمار می‌آید؛ به‌گونه‌ای که در هفت رشته، مرجع و قطب علمی محسوب می‌شود. این مرکز با برخورداری از کادر علمی توانمند و امکانات تخصصی، نقش چشمگیری در ارتقای سطح آموزش پزشکی کشور ایفا می‌کند.بااین‌حال، یکی از چالش‌های مهم آن، شلوغی بخش اورژانس و ارجاع زیاد بیماران است؛ ارجاع‌هایی که عمدتاً بدون هماهنگی انجام می‌شود و بیشتر بیماران داخلی با مشکلات پیچیده، به‌ویژه بیماران مبتلا به سرطان خون، از سراسر کشور به این بیمارستان مراجعه می‌کنند.از دلایل اصلی این موضوع آن است که بیمارستان شریعتی به‌عنوان یکی از شناخته‌شده‌ترین مراکز درمان بیماران مبتلا به سرطان خون در کشور فعالیت دارد. نخستین پیوندهای مغز و استخوان در ایران در این بیمارستان انجام شده و تقریباً هر روز، حداقل یک عمل پیوند در این مرکز صورت می‌گیرد. همچنین بیشترین آمار پیوند مغز استخوان در کشور به بیمارستان شریعتی اختصاص دارد که نشان‌دهنده‌ی جایگاه ممتاز آن در حوزه‌ی درمان و تحقیقات پزشکی است.

شریعتی چند تخت را به بیماران مبتلابه سرطان خون اختصاص داده است؟

در حال حاضر حدود ۱۲۰ تخت ویژه برای درمان بیماران مبتلا به سرطان در بیمارستان شریعتی در نظر گرفته شده است. شرایط بخش‌های خون با سایر بخش‌های بیمارستان تفاوت محسوسی دارد؛ زیرا به دلیل وضعیت خاص این بیماران، ورود و خروج افراد به این بخش‌ها با محدودیت‌ها و بر اساس پروتکل‌های دقیق بهداشتی انجام می‌شود.بیماران پس از انجام عمل پیوند، در شرایط ایزوله قرار گرفته و در اتاق‌های تک‌تختی بستری می‌شوند. این اقدام با هدف حفظ ایمنی بیماران و پیشگیری از هرگونه آلودگی یا انتقال عفونت انجام می‌گیرد. در واقع، برای محافظت از بیماران و افزایش احتمال موفقیت درمان، رفت‌و‌آمد آنان با سایر افراد به‌صورت جدی و کنترل‌شده محدود می‌شود. علاوه بر این، تمامی کارکنان ملزم به رعایت دقیق اصول بهداشتی و استفاده از تجهیزات حفاظتی در هنگام حضور در این بخش هستند.

چند بیمار در انتظار بستری در بخش خون هستند؟

بیماران مبتلا به سرطان خون که به بیمارستان شریعتی مراجعه می‌کنند، در ابتدا در بخش اورژانس بستری شده و اقدامات تشخیصی و درمانی اولیه برای آنان انجام می‌شود. این بیماران باید تا زمان خالی شدن تخت در بخش‌های خون، جهت ادامه‌ی روند درمان، در اورژانس منتظر بمانند.اورژانس بیمارستان شریعتی در حال حاضر دارای ۳۵ تخت فعال است، اما هم‌اکنون ۹۴ بیمار در آن بستری هستند. نیمی از این ۹۴ بیمار، مبتلا به سرطان خون‌اند که ناچارند تا زمان آزاد شدن تخت‌های بخش مربوطه در اورژانس بمانند تا نوبت بستری‌شان فرا برسد.

چقدر زمان میبرد تا بیماران سرطانی از اورژانس به بخش منتقل شوند؟

بستگی دارد که روزانه چند بیمار از بخش ترخیص شوند. به طور میانگین روزانه ۴ تا ۵ نفر از بیماران می‌توانند وارد بخش شده و روند درمان خود را ادامه دهند و پیگیری کنند. برای بیماران مبتلا به سرطان‌های غیرخونی نیز درمانگاهی ویژه ایجاد شده است که خدمات درمانی را به‌صورت سرپایی ارائه می‌دهد.در این روش، بیماران پس از انجام شیمی‌درمانی و دریافت دارو به منزل بازمی‌گردند و روز بعد دوباره برای ادامه‌ی درمان به بیمارستان مراجعه می‌کنند. این رویکرد باعث می‌شود بیماران نیازی به بستری چندروزه نداشته باشند، در حالی که در بسیاری از بیمارستان‌های دولتی و خصوصی، بیماران مشابه برای دریافت درمان مجبور به بستری چندروزه هستند.در بیمارستان شریعتی، به دلیل محدودیت تعداد تخت‌ها و ضرورت ارائه خدمات درمانی به تعداد بالای مراجعه‌کننده، این خدمات عمدتاً به‌صورت سرپایی انجام می‌شود تا تخت‌های بیشتری برای بیماران بدحال و نیازمند به مراقبت ویژه در دسترس باشد. این روش نه تنها باعث افزایش ظرفیت پذیرش بیماران می‌شود، بلکه از نظر علمی و پزشکی نیز کاملاً معتبر و صحیح است. در حال حاضر حتی در تلاش هستیم تا بخشی از مراحل پیوند را نیز بتوان به صورت سرپایی انجام داد، البته به استثنای بیمارانی که نیاز به ایزوله و بستری در بخش ویژه دارند.

چرا بیشتر بیماران سرطان خون به شریعتی پناه می‌آورند؟

در زمینه‌ی درمان سرطان‌های خونی، صرفاً داشتن متخصص خون و سرطان کافی نیست؛ زیرا کار در این حوزه از نظر عملیاتی بسیار پیچیده و دشوار است. هر پزشک فوق‌تخصصی به‌راحتی نمی‌تواند در این بخش فعالیت کند، چرا که نیاز به مهارت‌های ویژه، تجربه عملی بالا و آشنایی با پروتکل‌های تخصصی دارد.در بیمارستان شریعتی، مجموعه‌ای کامل از تجهیزات و امکانات پیشرفته برای ارائه این نوع درمان‌ها فراهم شده است. آزمایشگاه‌های این مرکز در سطح علمی به‌روز و پیشرفته فعالیت می‌کنند و تیمی از نیروهای متخصص و با تجربه در آن حضور دارند تا بیماران بهترین مراقبت‌ها و خدمات درمانی را دریافت کنند.به همین دلیل، بیماران از سراسر کشور، از شهرستان‌ها گرفته تا شهرهای بزرگ که دارای مراکز درمانی شناخته‌شده در زمینه سرطان خون هستند، به بیمارستان شریعتی مراجعه می‌کنند تا خدمات درمانی خود را در بهترین شرایط ممکن دریافت کنند.با وجود برخی مراکز مشابه در بخش دولتی و خصوصی، تعداد بیمارستان‌هایی که بتوانند چنین خدمات تخصصی را با نیروی انسانی توانمند و تجهیزات کامل ارائه دهند، بسیار محدود است. این مراکز یا نیروی انسانی با تجربه کافی ندارند و یا تجهیزات و آزمایش‌های لازم برای درمان‌های پیچیده سرطان خون در اختیارشان نیست. در واقع، خدمات تخصصی ارائه‌شده، به اندازه‌ی نیاز کشور نیست و در تمامی دوره‌های کاری، کمبود آن همواره احساس شده و به مسئولین درمان در وزارت بهداشت و دانشگاه‌ها گزارش شده است.
حداقل در سه سال اخیر که خودم در این بخش مشغول درمان بیماران بوده‌ام، شاهد بوده‌ام که تقاضا برای این خدمات بسیار بالاست، در حالی که امکانات و منابع انسانی متناسب با آن رشد نکرده است. حتی پیشنهاد ساخت بیمارستان جدید مطرح شده، اما ظرفیت لازم باید ابتدا در همین بیمارستان فعلی فراهم شود تا بتوان پاسخگوی نیاز روزافزون بیماران بود.

در حال حاضر در کل بیمارستان به چند بیمار خدمات می‌دهید؟

در بیمارستان شریعتی ۶۵۰ تخت فعال وجود دارد و ظرفیت افزایش تخت به‌طور عملی محدود است. ضریب اشغال تخت‌های بیمارستان تقریباً بالای ۹۰ درصد است و در عمل، هیچ تخت خالی دائمی وجود ندارد. حتی تخت‌های جراحی نیز معمولاً فقط در آخر هفته‌ها خالی می‌شوند تا برای عمل‌های هفته بعد آماده شوند.در گذشته، بیماران حداقل برای دریافت خدمات درمانی و جراحی‌های سبک به مراکز درمانی خصوصی مراجعه می‌کردند، اما امروزه مراجعه به مراکز دولتی افزایش یافته است. برخی بیماران حتی اعلام می‌کنند که حاضرند روی صندلی بنشینند تا وقتی تخت خالی در بخش برایشان فراهم شد، درمانشان انجام شود.تقریباً ۹۰ درصد بیماران سرطانی بستری در بیمارستان شریعتی را بیماران مبتلا به سرطان خون تشکیل می‌دهند. این آمار نشان‌دهنده حجم بالای بیماران نیازمند مراقبت ویژه و پیچیده است و ضرورت مدیریت دقیق ظرفیت تخت‌ها و برنامه‌ریزی مؤثر برای پذیرش و درمان بیماران را بیش از پیش آشکار می‌کند.

برای افزایش ظرفیت پذیرش به چه امکاناتی نیاز دارید؟

هم باید نیروی انسانی توانمند تأمین شود و هم دستگاه‌ها و تجهیزات آزمایشگاهی و تخصصی مورد نیاز فراهم شود.

آیا با کمک خیرین میتوانیم این امکانات را تأمین کنیم؟

بسیاری از تجهیزات پزشکی و پروژه‌های احداث و نوسازی بخش‌های مختلف بیمارستان، با حمایت خیرین محترم انجام می‌شود. اگر کمک و همراهی این خیرین وجود نداشت، شرایط برای ادامه ارائه خدمات درمانی به بیماران بسیار دشوار و پیچیده می‌شد. نقش خیرین در تأمین تجهیزات پیشرفته، به‌روزرسانی امکانات و بهبود زیرساخت‌های بیمارستان، به‌ویژه در بخش‌های تخصصی مانند درمان سرطان‌های خونی، قابل توجه است و بدون حمایت آنان، ارائه خدمات با کیفیت به بیماران امکان‌پذیر نبود.

مگر وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم‌پزشکی از نظر مالی شما را پوشش نمی‌دهند؟

بودجه سالانه وزارت بهداشت و دانشگاه برای خرید تجهیزات و امکانات محدود است و متأسفانه تورم و تحریم‌های اقتصادی باعث شده است هزینه‌ها به‌شدت افزایش یابند. در سال گذشته، برای خرید تجهیزات، ۱۵ میلیارد تومان به این بخش اختصاص داده شد که با نرخ‌های فعلی، تقریباً هزینه‌ی خرید یک دستگاه سونوگرافی پیشرفته را تأمین می‌کند.خرید یک دستگاه سونوگرافی پیشرفته حدود ۱۴ میلیارد تومان هزینه دارد و بخش عمده‌ای از این هزینه‌ها با کمک خیرین تأمین و پرداخت می‌شود. در حال حاضر، وضعیت بیمارستان ایده‌آل نیست و با همکاری خیرین، رتق و فتق امور و تأمین تجهیزات به‌طور مستمر انجام می‌گیرد.خوشبختانه، در سال جاری با مساعدت دولت و دانشگاه، یک دستگاه پت‌اسکن خریداری شد که ارزش آن ۹۶ میلیارد تومان است. دستگاه قبلی بیمارستان بیش از ۱۶ تا ۱۷ سال مورد استفاده قرار گرفته بود و اکنون جایگزین آن شده است.با گذر زمان، نیازهای بیمارستان افزایش یافته و هزینه‌ها به‌طور چشمگیری بالا رفته است؛ برای نمونه، هزینه یکی از تجهیزات مصرفی که سال گذشته حدود ۳۰ میلیون تومان بود، اکنون به ۱۸۰ میلیون تومان رسیده است.خداروشکر، تجهیزات بزرگ و سرمایه‌ای بیمارستان همچنان فعال هستند و هنوز به حدی نرسیده‌اند که ارائه خدمات پزشکی متوقف شود. با وجود مشکلات مالی و اقتصادی، تلاش مداوم کادر درمان و حمایت خیرین موجب ادامه ارائه خدمات با کیفیت به بیماران شده است.

دستگاه‌های بیمارستان چندساله است؟

قدمت برخی از دستگاه‌های بیمارستان بسیار بالاست. به عنوان مثال، دستگاه آنژیو بیش از ۲۰ سال است که در بیمارستان شریعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. شرکت سازنده اعلام کرده است که در صورت خراب شدن این دستگاه، دیگر هیچ تعهدی نسبت به تعمیر یا جایگزینی آن نخواهد داشت و این موضوع نگرانی‌هایی را برای کادر درمان و مدیریت بیمارستان ایجاد کرده است.با این حال، بسیاری از دستگاه‌ها به‌روز رسانی و تعمیرات اساسی شده‌اند تا کارایی و دقت آن‌ها حفظ شود. برای نمونه، دستگاه ام.آر.آی مورد بازبینی کامل و اورهال قرار گرفته است تا بتواند خدمات تشخیصی را با کیفیت بالا ارائه دهد. این اقدامات نشان‌دهنده تلاش مستمر تیم مدیریتی و پشتیبانی بیمارستان برای حفظ عملکرد تجهیزات و اطمینان از ادامه ارائه خدمات به بیماران است.

برای حل مشکل کمبود فضا و تخت در بیمارستان چه برنامه‌ای دارید؟

بیمارستان شریعتی نوین در منطقه ۲۲ در حال ساخت و تجهیز است و تمرکز آن بر ارائه خدمات تخصصی و مدیریت بحران‌های پزشکی است. تاکنون این پروژه با پیشرفت حدود ۸۵ درصد مواجه شده و ان‌شاءالله اگر مشکل خاصی پیش نیاید، معماری و ساخت ساختمان اصلی طی یک سال آینده تکمیل خواهد شد. تجهیزات پزشکی و نیروی انسانی نیز به‌تدریج تأمین خواهند شد تا بیمارستان بتواند خدمات خود را به صورت کامل ارائه دهد.بیمارستان شریعتی ۲ یا شریعتی نوین، دارای ظرفیت ۱۰۰۰ تخت خواب است و قابلیت گسترش در آینده را نیز دارد. بخشی از اهداف این پروژه، ساخت ساختمانی اختصاصی برای مرکز سرطان است تا بتواند خدمات تخصصی سرطان‌های مختلف را با امکانات کامل و تیم درمانی مجرب ارائه دهد و فشار بر بیمارستان فعلی شریعتی کاهش یابد. این پروژه به‌عنوان یک گام مهم در توسعه زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی کشور و پاسخ به نیازهای رو به افزایش بیماران سرطانی تلقی می‌شود.

شریعتی ۲ چقدر وسعت دارد؟

این بیمارستان دارای سه بلوک بزرگ است که شامل درمانگاه‌ها، بخش‌ها، اتاق عمل‌ها و ICU‌ها است.

برای ساخت این بیمارستان چقدر بودجه داشتید؟

بودجه بیمارستان شریعتی نوین توسط دولت و بانک توسعه اسلامی تأمین شده است. تاکنون حدود ۸۵ درصد از پروژه ساخته شده و بخش عمده‌ای از ساختمان اصلی تکمیل شده است. برای ساخت مابقی پروژه و تجهیز نهایی بیمارستان، ما حدود ۱۰۰۰ میلیارد تومان بودجه درخواست کرده‌ایم تا بتوانیم عملیات ساخت، خرید تجهیزات پزشکی پیشرفته و تأمین نیروی انسانی متخصص را به‌طور کامل انجام دهیم.این بودجه برای تکمیل تمامی بخش‌ها، از جمله مرکز سرطان، بخش‌های بستری، تجهیزات پیشرفته تشخیصی و درمانی و سایر امکانات پشتیبانی بیمارستان ضروری است. تأمین منابع مالی کافی، تضمین‌کننده ادامه روند تکمیل پروژه و ارائه خدمات درمانی با کیفیت به بیماران در آینده خواهد بود و نقش مهمی در کاهش فشار بر بیمارستان شریعتی فعلی ایفا می‌کند.

در حال حاضر چند پرستار و پزشک در بیمارستان شریعتی خدمت‌رسانی می‌کنند؟

حدود ۱۲۰۰ نفر در گروه پرستاری، ۲۰۰ پزشک هیأت علمی و ۵۰۰ دستیار تخصصی و فوق‌تخصصی در بیمارستان شریعتی به ارائه خدمات درمانی و مراقبتی مشغول هستند. با وجود این تعداد قابل توجه پرسنل، کمبود پرستار هنوز بسیار محسوس است و تأثیر مستقیم بر روند ارائه خدمات به بیماران دارد.زمانی که یک پرستار قصد ترک بیمارستان را داشته باشد، جایگزینی او بسیار دشوار است. /   منبع: فارس