نوسانات شب گذشته تتر بار دیگر نشان داد که تتر در ایران فراتر از یک رمزارز عمل می‌کند و به بازیگری فعال در اقتصاد غیررسمی و «پله‌سازی قیمتی» تبدیل شده است.

بازار تتر در ایران به دلیل آنلاین بودن، فعالیت ۲۴ ساعته و همبستگی مستقیم با دلار آزاد، عملاً به شاخص لحظه‌ای انتظارات تورمی تبدیل شده است. به همین خاطر حتی تغییرات کوتاه‌مدت و مصنوعی آن می‌تواند پیامدهای اقتصادی گسترده‌ای به همراه داشته باشد.

در روزهای اخیر و همزمان با داغ شدن اخبار مربوط به مکانیسم ماشه، این بازار شاهد نوسانات عجیب و بعضاً غیرمنطقی بود به‌گونه‌ای که در مقاطع مختلف قیمت تتر با نرخ دلار در بازار آزاد فاصله معناداری پیدا کرد. در حالی که این ارز دیجیتال در جهان همواره معادل یک دلار ارزش‌گذاری می‌شود. این شکاف قیمتی نه به دلیل تغییر بنیادین در عرضه و تقاضای واقعی ارز بلکه بیشتر محصول واکنش هیجانی معامله‌گران و بازیگردانی برخی صرافی‌ها تلقی می‌شود.

در شرایط فعلی قیمت دلار در بازار آزاد به شدت تحت تأثیر نرخ تتر قرار دارد و هر تغییر ناگهانی در این رمزارز می‌تواند به‌عنوان سیگنالی برای بازار اسکناس تلقی شود. به دلیل فعالیت شبانه‌روزی و دسترسی لحظه‌ای تتر عملاً جلوتر از بازار آزاد حرکت می‌کند و حتی قادر است مسیر قیمت دلار نقدی در روزهای بعد را جهت‌دهی کند.

نوسانات شب گذشته نیز این موضوع را به‌خوبی نشان داد به‌طوری که با انتشار خبر عدم تصویب مکانیسم ماشه قیمت تتر در برخی صرافی‌های داخلی به‌طور غیرمنطقی جهش کرد و سپس چند هزار تومان افت داشت.برای نمونه، یک بار از ۱۰۸ هزار تومان به ۱۱۰ هزار تومان صعود کرد و سپس بازگشت بار دیگر هم از ۱۰۸ هزار تومان به ۱۱۴ هزار تومان جهش داشت و بار دیگر سقوط کرد.

این روند نشان می‌دهد برخی فعالان و صرافی‌های رمزارزی با ایجاد نوسانات مصنوعی شدید در پی افزایش سطح عمومی قیمت‌ها و کف‌سازی جدید هستند؛ به‌گونه‌ای که حتی در صورت افت‌های مقطعی، سطحی بالاتر از کف قبلی حفظ شود.این رفتار نشانه‌ای روشن از سفته‌بازی سازمان‌یافته و «پله‌سازی قیمتی» در بازار تتر است؛ الگویی که طی ماه‌های اخیر بارها در بزنگاه‌های سیاسی و اقتصادی تکرار شده است.

وقتی تتر در یک صرافی معتبر جهش پیدا می‌کند، حتی اگر این حرکت کوتاه‌مدت و مصنوعی باشد، بلافاصله به‌عنوان شاخصی برای دلار آزاد و سپس قیمت کالاها و خدمات در نظر گرفته می‌شود.

در نتیجه تنها با چند دقیقه نوسان‌سازی می‌توان فضای روانی چند روز یا حتی چند هفته بازار را تحت تأثیر قرار داد.در این شرایط صرافی‌های رمزارزی به بازیگران کلیدی اقتصاد غیررسمی بدل شده‌اند و با تکرار سناریوی «جهش – بازگشت – تثبیت» کف قیمتی تتر را هر بار بالاتر می‌برند. بنابراین حتی در صورت کاهش فشار خبری یا بازگشت ثبات نسبی، بازار به سطوح پیشین بازنمی‌گردد و مسیر صعودی ملایم اما مداوم شکل می‌گیرد.به نظر می‌رسد در غیاب نظارت مؤثر بر سازوکار صرافی‌های رمزارزی و نبود شفافیت در معاملات، این چرخه نوسان‌سازی و کف‌سازی قیمتی می‌تواند به ابزاری دائمی برای گران‌سازی تبدیل شود و پیامدهای آن در سایر بازارها نیز مشاهده گردد.