بر اساس آمارها هر هفت دقیقه یک ایرانی به بیماری آلزایمر مبتلا می‌شود و اگرچه افزایش سن مهم‌ترین عامل خطر برای زوال عقل و آلزایمر شناخته می‌شود اما با رعایت توصیه‌هایی می‌توان میزان پیشرفت بیماری را کاهش داد.

روز جهانی آلزایمر، که هر سال در 21 سپتامبر برگزار می‌شود، تلاشی جهانی برای افزایش آگاهی و مقابله با انگ و نگاه منفی نسبت به بیماری آلزایمر و سایر اختلالات شناختی است.

ابتلای بیش از 57 میلیون نفر در جهان به آلزایمر و زوال عقل
براساس اعلام سازمان جهانی بهداشت بیش از 57 میلیون نفر در سراسر جهان با آلزایمر و دیگر انواع زوال عقل زندگی می‌کنند. دمانس (اختلال شناخت و حافظه) در حال حاضر هفتمین علت مرگ‌ومیر در جهان به شمار می‌رود و یکی از اصلی‌ترین دلایل ناتوانی و وابستگی در میان سالمندان است.

در سال 2019، هزینه‌های ناشی از دمانس در سطح جهانی به 1.3 تریلیون دلار رسید. حدود 50 درصد این هزینه‌ها مربوط به مراقبت‌هایی است که توسط اعضای خانواده و دوستان نزدیک ارائه می‌شود. این افراد به طور میانگین روزانه 5 ساعت صرف مراقبت و نظارت بر بیمار می‌کنند. زنان بیش از مردان تحت تأثیر دمانس قرار دارند.

آلزایمر، شایع‌ترین شکل زوال عقل در جهان
آلزایمر شایع‌ترین شکل زوال عقل (اختلال شناخت و حافظه) است که به تدریج آغاز می‌شود و به مرور پیشرفت می‌کند. این بیماری ابتدا حافظه را تحت تأثیر قرار می‌دهد و سپس توانایی‌های ذهنی دیگری مانند تفکر منطقی، استدلال و قضاوت را دچار اختلال می‌سازد. در نتیجه، فرد در انجام کارهای روزمره با دشواری روبه‌رو می‌شود. این بیماری ماهیتی پیش‌رونده و تخریب‌کننده دارد؛ به این معنا که با گذر زمان عملکرد مغز رو به افول می‌رود و علائم بالینی و مشکلات رفتاری و شناختی شدت بیشتری پیدا می‌کنند.

نشانه‌ها و مراحل آلزایمر چیست؟
عوامل فردی مانند ویژگی‌های شخصیتی، تفاوت‌های فردی و حتی جنسیت می‌توانند بر نوع و شدت نشانه‌ها تأثیرگذار باشند. دوره آلزایمر می‌تواند بین 3 تا 20 سال ادامه یابد، اما به طور میانگین طول آن حدود پنج تا 10 سال است. این بیماری معمولاً در سه مرحله متوالی بروز می‌کند:

مرحله ابتدایی
نشانه‌های آلزایمر در آغاز به آهستگی پدیدار می‌شوند و به همین دلیل نمی‌توان زمان مشخصی برای شروع آن تعیین کرد. در این مرحله معمولاً فرد:

• رویدادهای اخیر یا آموخته‌های جدید را به خاطر نمی‌آورد.
  در صحبت کردن یا یافتن کلمات مناسب مشکل پیدا می‌کند.
  در تشخیص زمان و تاریخ دچار سردرگمی می‌شود.
  حتی در محیط‌ها و محله‌های آشنا راه خود را گم می‌کند.
  برای تصمیم‌گیری‌های ساده مردد است.
  انگیزه و اشتیاقش برای انجام فعالیت‌ها کاهش می‌یابد.
  ممکن است علائمی از افسردگی، عصبانیت یا پرخاشگری نشان دهد.
  نسبت به تفریحات و سرگرمی‌های معمول بی‌میل می‌شود.

• فراموشی بسیار شدیدتر می‌شود.
  یافتن کلمات، اسامی یا عبارات دشوارتر می‌شود.
  انجام کارهای ساده‌ خانه برای فرد غیرممکن می‌شود.
  برای امور شخصی مانند حمام کردن یا پوشیدن لباس نیاز به کمک دارد.
  سرگردان می‌شود و احتمال گم شدن او زیاد است.
  تغییرات خلقی مانند اضطراب، ترس، عصبانیت یا بدبینی دیده می‌شود.
  ممکن است چیزهایی را ببیند یا بشنود که وجود خارجی ندارند.
  وابستگی او به اطرافیان برای انجام کارها بیشتر می‌شود.

• در خوردن غذا دچار دشواری می‌شود.
  نزدیکان و اشیای آشنا را نمی‌شناسد.
  به سختی قادر به صحبت کردن یا بیان منظور خود است.
  درک رویدادها و آنچه می‌بیند یا می‌شنود برایش مشکل است.
  حتی در محیط خانه قادر به یافتن مسیر خود نیست.
  توان راه رفتن کاهش می‌یابد.
  کنترل مثانه و روده از بین می‌رود.
  رفتارهای نامناسب و غیرعادی ممکن است بروز کند.
  اغلب زمان خود را روی تخت یا صندلی می‌گذراند.

1. فعالیت بدنی منظم داشته باشید.
   تغذیه سالم را رعایت کنید.
   مصرف سیگار و الکل را کنار بگذارید.
   به طور منظم توسط پزشک معاینه شوید.
   کارهای روزمره خود را یادداشت کنید تا مسائل مهم را فراموش نکنید.
   سرگرمی‌ها و فعالیت‌هایی که دوست دارید را ادامه دهید.
   روش‌های تازه‌ای برای فعال نگه داشتن ذهن خود امتحان کنید.
   با دوستان و خانواده وقت بگذرانید و در فعالیت‌های اجتماعی شرکت کنید.
   افرادی مورد اعتماد را مشخص کنید تا در تصمیم‌گیری‌ها شما را یاری کنند.
   هنگام خروج از خانه، کارت شناسایی همراه با آدرس و شماره تماس اضطراری همراه داشته باشید.
   از اعضای خانواده و دوستان کمک بخواهید.
   با اطرافیان خود درباره راه‌هایی که می‌توانند به شما کمک کنند، صحبت کنید.
   به یک گروه حمایتی محلی بپیوندید.

1. داشتن فعالیت بدنی منظم
   پرهیز از مصرف سیگار و الکل
   کنترل وزن
   رعایت رژیم غذایی سالم
   حفظ سطح مناسب فشار خون، کلسترول و قند خون