به گزارش حدیدنیوز به نقل از تهران پرس، بررسی آمار میزان باروری زنان ایران از سال ۱۳۵۵ تا سال ۱۳۹۰ و نشان دادن کاهش چشمگیر این آمار با یکدیگر بحث پیر شدن ایران در۴۰ سال آینده را سر زبانها انداخت؛ مشکلی که بعد از بیانات رهبری، خیلیها دست به کار شدند که راه حلی برای رفع آن پیدا کنند، راه حلیهایی که در ۱۵ ماه گذشته موفق عمل نکرده است.
آغاز یک طرح
سوم مرداد سال گذشته بود که مقام معظم رهبری، در دیدار با کارگزاران نظام بیانات و تذکرات مهمی را درباره مسئله جمعیت و لزوم تجدیدنظر در برخی از سیاستهای تنظیم خانواده داشتند.
حضرت آیتالله خامنهای با اشاره به اجرای سیاست «تحدید» نسل در برههای از زمان در کشورمان متذکر شدند: «ما باید در سیاست تحدید نسل تجدیدنظر کنیم. سیاست تحدید نسل در یک برههای از زمان درست بود؛ یک اهدافی هم برایش معین کردند. آنطوری که افراد متخصص و عالم و کارشناسان علمی این قسمت تحقیق و بررسی کردند و گزارش دادند، ما در سال ۷۱ به همان مقاصدی که از تحدید نسل وجود داشت، رسیدیم. از سال ۷۱ به این طرف، باید سیاست را تغییر میدادیم؛ خطا کردیم، تغییر ندادیم. امروز باید این خطا را جبران کنیم. کشور باید نگذارد که غلبه نسل جوان و نمای زیبای جوانی در کشور از بین برود؛ و از بین خواهد رفت اگر به همین ترتیب پیش برویم؛ آنطوری که کارشناسها بررسی علمی و دقیق کردند. اینها خطابیات نیست؛ اینها کارهای علمی و دقیقِ کارشناسیشده است. اگر چنانچه با همین وضع پیش برویم، تا چند سال دیگر نسل جوان ما کم خواهد شد - که امروز قاعده جمعیتی ما جوان است - و بهتدریج دچار پیری خواهیم شد.»
بعد از انتقادهای مقام معظم رهبری از سیاستهای کاهش جمعیتی، نمایندگان مردم در خانه ملت و دولتمردان بعد از برنامهریزیهای متعدد و از مهر همان سال، سیاستهای افزایش جمعیت و بایکوت سیاستهای قبلی که منجر به کاهش جمعیت کشور شد در پی گرفتند.
در این سیاستها که شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب و به تصویب مجلس نیز رسید، از اعطای سکه طلا به خانوادههایی که صاحب فرزند میشوند، تغذیه رایگان، پوشش کامل خدمات بیمهای درمان ناباروری در دو سطح، اعطای وام مسکن دو برابر وام مسکن معمولی، ۹ ماه مرخصی زایمان با حقوق و ۲۱ ماه بدون حقوق و طرحهایی چون استخدام دولتی جوانانی که ازدواج میکنند و حذف ضامن از وام ازدواج از سوی سازمان ورزش و جوانان و مواردی از این دست وجود دارد.
مشکلات مالی داریم
با همه تلاشهایی که برای حل این مشکل انجام شده است اما هنوزحتی بخشی از وعدهها و مصوبات شورای عالی فرهنگی در راستای افزایش زاد و ولد محقق نشده است.
مشکلی که دکتر عبدالرضا عزیزی، رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس مشکلات بودجهای راعامل آن میداند و میگوید: شرایط باید برای جوانان بهگونهای فراهم شود که از آینده خود نگرانی نداشته باشند و در این صورت است که میتوان برای افزایش جمعیت اقدام کرد. اکنون تعدادی از جوانان بیکار هستند بنابراین چنانچه با اقدامات و راهکارهای موثر مشکلات شغلی و معیشتی این جوانان برطرف شود میتوان از آنان انتظار افزایش فرزند را داشت.
وی با اشاره به این نکته که مدیریت و برنامهریزی صحیح از مهمترین برنامههایی است که باید به آنها توجه کرد، میگوید: زیاد شدن فرزند بدون برنامهریزی به ضرر خانواده و جامعه تمام میشود به همین دلیل است که باید ابتدا برنامهریزی درست انجام شود. همچنین در کنار اجرای سیاستهای افزایش جمعیت باید در زمینه رفع مشکلات درمان، تحصیل، آموزش، مسکن، معیشت و... اقدام شود تا بتوان نتیجه خوبی از سیاستهای پیش رو گرفت.
باید فکری کرد
با همه مشکلاتی که وجود دارد، باید به این مهم نیز توجه شود که تا ۴۰ سال آینده جمعیت این را به رشد منفی مواجه میشود و تعداد افراد کهنسال از جوانان پیشی میگیرد. بر اساس پژوهشهای صورت گرفته، جمعیت جوانان ۲۰ الی ۲۹ ساله کشور از سال ۱۳۹۰ روند نزولی پیدا کرده است. این روند کاهش تا سال ۱۳۹۲ به حدود ۳/۱۷ میلیون نفر و در سال ۱۳۹۵ به کمتر از ۵/۱۵ میلیون نفر میرسد.
مشکلی که غلامرضا علیزاده، جامعهشناس نیز درباره آن میگوید: با کاهش جمعیت جوان کشور سرمایههای انسانی و نیروی مولد، پرانرژی و خلاق کاهش پیدا میکند که این موضوع تاثیر بسزایی در توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی کشور دارد. چرا که با کاهش جمعیت بهتدریج تعداد سالمندان افزایش پیدا میکند و هزینه نگهداری، سلامت و درمان سالمندان برای کشور به معضلی جدید تبدیل میشود.
به گفته وی کنترل سیاستهای جمعیتی از دهه ۶۰ آغاز شد. تا این زمان جمعیت کشور هر ۱۸ سال یکبار دو برابر میشد. اما با کنترل جمعیت و رسیدن آمار زاد و ولد به ۱. ۸ درحال حاضر جمعیت کشور هر ۶۰ سال یک بار دو برابر میشود که این خود خطرات بسیار زیادی را برای جامعه در ابعاد مختلف اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی ایجاد میکند.» اینجامعهشناس معتقد است، کاهش جمعیت جوان کشور، مساوی با کاهش آمار ازدواج یا بالاتر رفتن سن ازدواج، تاخیر در بچهدار شدن، افزایش استرس و افسردگی بهویژه در میان خانمهاست.
تک فرزندی ریشه بروز بیماری روانی
در میان مشکلاتی که نداشتن فرزند به خانواده هاتحمیل میکند؛ کمی فرزندنیز مشکلاتی رابه بار میآورد. برابر اعلام پزشکی قانونی در حال حاضر افراد جامعه دچار اختلالات مزمن روانی هستند مشکلی که «تقی ابوطالبی احمدی» عضو هیأت علمی دانشگاه فرهنگیان و روانشناس بالینی علت آن را تک فرزندی اعلام میکند و میگوید: تک فرزندی باعث میشود تا والدین همیشه از اینکه فرزند خود را از دست بدهند نگران باشند و اضطراب و استرس خود را به کودک انتقال دهند. البته این استرس همیشه باعث میشود تا به قولی کودک کمی لوس شود و در بزرگسالی به کج روی عادت کند. تک فرزندی و فرزندسالاری بیماریهای روانی را در جامعه افزایش میدهد.
با این حال به نظر میرسد با توجه به آمارهایی که این روزها مدام اعلام میشوند مسولان باید این ناقوس خطر کاهش جمعیت و رند پیرشدن جمعیت را جدی بگیرند و به فکر سیاستهای ترمیم نسل ایرانی بیافتند زیرا کاهش نیروی انسانی به معنای کاهش قدرت و عامل توسعه اقتصادی است و وقتی نیمی ازجمعیت یک کشور سالخورده باشد نیمه جوان جمعیت باید انرژی خود را صرف نگهداری و خدمات رسانی به نیمه سالخورده کنند و این بزرگترین چالش اقتصادی ایجاد میکند.
البته برای جلوگیری از بروز این مشکلات نیز باید زیرساختهای آموزشی، بهداشتی، رفاهی و... فراهم شود و مسائلی مانند آینده شغلی نسل آینده، شرایط نامناسب معیشتی و اقتصادی خانوادهها، زندگی توام با و مواردی از این دست نیز مورد بیتوجهی قرار نگیرد.