وزارت راه وشهرسازی اعلام کرده سالانه ۱۵۰هزار مسکن اجتماعی می سازد.
تاریخ انتشار :چهارشنبه ۲۱ خرداد ۱۳۹۳ ساعت ۱۶:۰۰
مسکن اجتماعی یک نیاز یا طرحی پراشتباه؟
گزارشی از خانه هایی که آخوندی میخواهد بسازد
عباسعلی آخوندی ۲۱فروردین امسال از ساخت ۱۵میلیون واحد مسکونی در قالب طرح اجتماعی خبر داد و این طرح را بازگشت به فرمان امام خمینی(ره) در سال۱۳۵۸ ارزیابی کرد. سخنان وزیر راه وشهرسازی واکنشهای مثبت و منفی زیادی را به دنبال داشت. شماری از کارشناسان اقتصاد مسکن برنامه آخوندی را الگوبرداری از تفکر سوسیالیستی اروپا ارزیابی کردند و در این میان کارشناسانی هم بودند که اجرای طرح مسکن اجتماعی را برای ایران ضروری دانستند.
مسکن اجتماعی سوسیالیستی است
فرهاد بیضایی، کارشناس اقتصاد مسکن با تاکید بر اینکه طرح مسکن اجتماعی سنخیتی با روح فرمان حضرت امام خمینی(ره) درباره مسکن نداشته و الگوبرداری شده از تفکر سوسیالیستی اروپایی مثل انگلیس است، گفت که مردم از این طرح استقبال نمی کنند. بیضایی با بیان اینکه سیاست مسکن اجتماعی به طور معمول در کشورهای سوسیال - دموکرات شمال غرب اروپا مانند سوئد و انگلستان (تحت تفکر حزب کارگر) شکل گرفته است، اظهار داشت: این برنامه برای شهروندان درجه۲ و مهاجران اجرایی شده است.
وی با اشاره به اجرای مسکن اجتماعی در کشور آفریقایی مصر هم تصریح کرد که در این کشور برای حدود ۸۰هزار نفر در شهر قاهره مسکن اجتماعی ساخته شد که به دلیل مشکلاتی از جمله مالکیت واحدها، مصریها زندگی در قبرستان ها را به سکونت در خانه های اجتماعی ترجیح دادند!
این کارشناس اقتصاد مسکن با اشاره به اینکه وزارت راه وشهرسازی اعلام کرده سالانه ۱۵۰هزار مسکن اجتماعی می سازد، اضافه کرد: هم اکنون کشور سالانه به ۲میلیون واحد مسکونی نیاز دارد و ساخت ۷.۵درصد مسکن استیجاری دردی را از بازار مسکن درمان نمی کند. وی با طرح این پرسش که دولت باید اعلام کند راهکارش برای یک میلیون و ۸۵۰هزار واحد مسکونی موردنیاز کشور چیست، یادآور شد: مسئولان دولتی اعلام کرده اند که مسکن اجتماعی برای دهک های ۱ و ۲ ساخته میشود، اما واقعیت آن است که تا دهک۸ جامعه هم مشکل مسکن دارند. شاخص دسترسی مسکن در ایران به گونهای است که فقط دهک۱۰ میتواند در مدت ۵سال صاحبخانه شود.
بیضایی با اشاره به اینکه شاخص دسترسی دهک۹ به مسکن ۶.۵سال است، اظهار داشت: شاخص دسترسی دهکهای ۱ و ۲ به ترتیب ۴۲ و ۲۷سال است این در حالی است که میانگین شاخص دسترسی در کشورهای موفق مانند سوئد زیر ۳سال است. این کارشناس اقتصاد مسکن با بیان اینکه براساس آمار رسمی میانگین دسترسی به مسکن در ایران ۱۲سال است، خاطرنشان کرد: وضع این شاخص در کلانشهرها فاجعه بار است و از اینرو دولت باید برای تمام بازار مسکن برنامه داشته باشد نه فقط برای ۲دهک. بیضایی در ادامه به مقایسه مسکن اجتماعی و فرمان افتتاح حساب ۱۰۰ امام پرداخته و گفته یکی از مواردی که امام خمینی(ره) به آن اشاره کرد سوق دادن مردم به سمت مالک شدن بود تا از اجاره نشینی خلاص شوند.
وی با یادآوری اینکه دولت هنوز برنامه ای برای ارتقای شاخص تملک ندارد، خاطرنشان کرد: براساس آمار سال۱۳۶۵حدود ۷۵درصد مردم شهرنشین کشور دارای مسکن ملکی بودند که این میزان در سال۱۳۹۰ به حدود ۵۶درصد رسید و در صورت تداوم روند کنونی این رقم به زیر ۵۰درصد سقوط خواهد کرد. وی یادآور شد: پیام امام(ره) درباره افتتاح حساب ۱۰۰ این بود که مردم زیر فشار بانکها نباشند، درصورتی که یکی از برنامه های دولت پرداخت تسهیلات به مردم است، درست مانند همان مدلی که بنی صدر در اوایل پیروزی انقلاب با آن به دنبال خانه دار کردن مردم بود. این کارشناس اقتصاد مسکن با تاکید بر اینکه دولت برنامه ای برای کنترل بانکها، غارتگران و سودجویان در بازار مسکن ندارد، افزود: بیش از ۵۰درصد تقاضا برای مسکن سرمایه ای و سوداگرانه است و دولت هیچ برنامه ای برای حل این معضل ندارد.
مسکن اجتماعی دردی را دوا نمی کند
همچنین یک کارشناس اقتصاد مسکن با اشاره به برنامه وزیر راه برای ساخت ۱.۵میلیون مسکن اجتماعی در ۱۰سال گفت: ساخت سالانه۱۵۰هزار واحد مسکن استیجاری با عدد واقعی مسکن موردنیاز کشور فاصله زیادی داشته و دردی را از کشور درمان نمیکند. افشین پروین پور خاطرنشان کرد: براساس آمار و محاسبات صورت گرفته باید تا ۱۰سال آینده سالانه حدود ۲میلیون واحد مسکن در کشور ساخته شود تا عرضه و تقاضا در بازار مسکن برابر شود.
وی با بیان اینکه تقاضای مسکن در سال های آینده فشار زیادی را به اقتصاد کشور و بخش مسکن وارد میکند، تصریح کرد: چنانچه عرضه مناسبی در بازار مسکن روی ندهد، قیمت مسکن به مراتب بالاتر و گرانتر از قیمتهای کنونی میشود. پروین پور خاطرنشان کرد: شاید وزیر راهوشهرسازی بگوید ما سالانه۱۵۰هزار واحد مسکن میسازیم و بقیه نیاز کشور توسط بخش خصوصی ساخته خواهد شد. اما واقعیت آن است که اگر دخالت دولت در حوزه ساخت و عرضه مسکن نباشد، بخش خصوصی واحدهای مسکونی را با قیمت های بالا به بازار عرضه میکند.
این کارشناس اقتصاد مسکن با بیان اینکه مالکیت مسکن اجتماعی به کسی واگذار نمی شود، گفت: اینکه در مسکن اجتماعی مردم مستاجر دولت باشند، مشکلی حل نمی شود. از سوی دیگر باید به این نکته توجه شود که ساخت و عرضه مسکن توسط بخش خصوصی و بدون نظارت دولت بازار مسکن را دچار نابسامانی خواهد کرد.
دولت صاحبخانه مردم نمی شود
اما دیگر کارشناس اقتصاد مسکن نظرات متفاوتی با آنچه که در سطرهای بالا به آنها پرداخته شد، دارد. محمود جهانی با بیان اینکه در طرح اجتماعی دولت صاحبخانه مردم نمی شود، گفت: یکی از نقاط ضعف برنامه های مسکن در ایران نپرداختن به موضوع مسکن اجاره ای یا در نظر گرفتن سهم اندک در نظام تامین مسکن بوده است. جهانی افزود: اینکه گفته میشود دولت به دنبال مستاجر کردن مردم با اجرای طرح مسکن اجتماعی است، موضوع صحیحی نیست. واقعیت آن است که نفس ساخت مسکن استیجاری پدیده بدی نیست، بلکه موضوعی بسیار لازم برای بازار مسکن به شمار می آید. وی با تاکید بر اینکه یکی از ویژگیهای یک نظام تامین مسکن مطلوب این است که به بحث خانههای اجاره ای پرداخته شود، تصریح کرد: یکی از نقاط ضعف برنامه های مسکن در ایران نپرداختن به موضوع مسکن اجاره ای یا در نظر گرفتن سهم اندک در نظام تامین مسکن بوده است.
مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن با تاکید بر اینکه حق همه مردم است که در یک واحد مسکونی فارغ از نوع مالکیت آن سکونت داشته باشند، خاطرنشان کرد: قانون اساسی موضوع تامین مسکن را به عنوان وظیفه دولتها دانسته تا ایجاد مسکن ملکی. واقعیت آن است که در ایران ملکیت مسکن مقولهای فرهنگی است و مردم به دنبال ملکی هستند. جهانی در عین حال با بیان اینکه عدهای هم وجود دارند که به دنبال مسکن ملکی نیستند، اظهار کرد: در مساله طرح مسکن اجتماعی فارغ از اینکه چقدر عملیاتی بوده و آیا دولت میتواند به آن بپردازد؛ باید گفت که این طرح برای دوران گذار و موقت جهت گروه های کم درآمد و زوجهای جوان است تا بتوانند با عبور از دوران بحران برای مسکن ملکی برنامه ریزی کنند.
وی یادآور شد: در دهه۷۰ طرح مسکن اجتماعی مطرح و قرار شد سالانه ۳۰ تا ۴۰هزار واحد مسکن اجارهای ساخته شود، در آن زمان یکمیلیون و ۱۵۰هزار خانوار ۵نفره و بیشتر در کشور داشتیم که در خانه های یک یا دواتاقه و پایینتر از استانداردها زندگی می کردند. بنابراین وقتی واحدهای مسکونی اجارهای۵۰ تا ۶۰ متری به واجدان شرایط پیشنهاد شود به لحاظ مسکن ارتقای خوبی خواهد بود.
مسکن اجتماعی و امید
وزارت راه وشهرسازی، طرح مسکن اجتماعی را به زودی رونمایی خواهد کرد، برنامه ای که براساس آن برای دهک های کم درآمد مسکن ساخته خواهد شد. از سوی دیگر و به طور همزمان، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز از اجرای طرحی موسوم به مسکن امید خبر داده است. مسکن اجتماعی طرحی است که عباسعلی آخوندی حدود ۱۸سال پیش در قامت وزیر وقت مسکن و شهرسازی می خواست آن را اجرا کند، از اینرو طرح مذکور از پشتوانه کارشناسی مناسب برخوردار است.
اما درباره مسکن امید باید گفت که نحوه تامین زمین برای ساخت آن یکی از چالش برانگیزترین مسائل خواهد بود. چنانچه وزارت راه وشهرسازی در این مسیر وزارت تعاون را یاری کند، می توان امیدوار بود طرح مسکن اجتماعی در کنار مسکن امید بتواند بخش قابل توجهی از قشرهای هدف (حدود ۶۵۰هزار نفر) را در سال صاحب سرپناه کند. البته در این میان نباید فراموش کرد که جزئیات دو طرح مذکور ازجمله هزینههای ساخت و نحوه تامین آن همچنان در هاله ای از ابهام قرار دارد، ابهاماتی که شاید به بی نتیجه ماندن دو طرح وزارتخانه های راه و تعاون منتج شود. البته نگاهی گذرا به پیشینه اجرای طرح مسکن اجتماعی در کشورهای سوسیالیستی حاکی از آن است که این قبیل کشورها سالهاست با گرفتاریهای این طرح دست و پنجه نرم میکنند. http://hadidnews.com/vdcf1ed0.w6d11agiiw.html
hadidnews.com/vdcf1ed0.w6d11agiiw.html
