انتخابات دور دهم مجلس و خبرگان پنجم، بیشتر به سمت دو قطبی لیست های اصولگرا و اصلاح طلب گرایش پیدا کرد و پس از مشخص شدن نامزدهای راه یافته به مجلس، اعداد و ارقام متفاوتی از سهم طیف های سیاسی ارائه شد. در این میان، اصلاح طلبان در برآوردهای خود، تعداد نمایندگان راه یافته لیست امید را رقمی عنوان کردند که با احتساب تعداد کمی از نمایندگان مستقل می توانستند ریاست مجلس را نیز از آن خود کنند. 

 

در این میان نام محمدرضا عارف به عنوان نامزد ریاست مجلس توسط اصلاح طلبان مطرح شد و بسیاری از فعالین سیاسی اصلاح طلب، شانس بالایی را برای عارف جهت کسب صندلی ریاست براساس آمارهای خود از نمایندگان اصلاح طلب مجلس قائل بودند.  محمدرضا خاتمی در 25 اردیبهشت و تنها دو هفته پیش از انتخاب هیات رئیسه مجلس در این زمینه عنوان کرده بود: "ریاست مجلس یک پست سیاسی است و باید آن را با دیدی سیاسی نگاه کرد. وقتی اصلاح طلبان خود را به طور نسبی پیروز انتخابات می دانند طبیعی است که ریاست مجلس را هم حق خود بدانند. زمانی ما می گفتیم اصلاح طلب توانمندی برای ریاست مجلس نداریم ولی اکنون شخصیتی با تجربه مانند آقای عارف وجود دارد. ما باران می خواستیم ولی سیل آمد. ما در وهله نخست فقط می خواستیم افراطیون مجلس را تسخیر نکنند ولی هم این اتفاق رخ داد هم نامزدهای لیست امید اکثریت کرسیها را به دست آوردند. جریان اصلاح طلب فرمانده ای ندارد که به اصطلاح با سوت وی همه دور هم جمع شوند. این جریان به شدت متکثر است اما غالب جریان اصلاح طلب بر روی ریاست آقای عارف اجماع کرده اند به ویژه شخصیت هایی که در راس این جریان هستند و به تعبیری تابلوی آن محسوب می شوند. شنیده های من می گوید اشخاص راس ائتلاف امید که نتیجه انتخابات ریاست جمهوری و مجلس را به سود اصلاح طلبان و حامیان دولت رقم زدند نظر بر ریاست مجلس آقای عارف دارند."

 

 

اولین ضربه اساسی به پیش بینی های خوشبینانه اصلاح طلبان در 4 خرداد رقم خورد جایی که آیت الله احمد جنتی با 53 رای توانست، رئیس مجلس خبرگان شود و نامزد مورد حمایت هاشمی رفسنجانی یعنی آیت الله امینی، تنها 21 رای کسب کرد. این نتیجه برخلاف ارزیابی های اصلاح طلبان و حامیان دولت بود و آنها شانس بیشتری را برای خود قائل بودند. اما انتخابات مجلس دهم از نگاه اصلاح طلبان، مزیت های بیشتری را برای آنها داشت و کرسی های به دست امده توسط لیست امید، امید به دست گرفتن سکان مجلس توسط یک اصلاح طلب را افزایش داده بود. 

 

 

نکته دیگر در رای نمایندگان به هیات رئیسه مجلس، این است که از 12 عضو هیات رئیسه، 9 تن اصولگرا و تنها 3 نفر از لیست امید در آن حضور دارند. پس از رأی‌گیری، از مجموع 279 آرای مأخوذه، مسعود پزشکیان (گزینه فراکسیون امید) با 154 رأی و محمد دهقان (گزینه فراکسیون ولایت) با 136 رأی به ترتیب به عنوان نواب اول و دوم هیأت رئیسه موقت مجلس دهم انتخاب شدند و دبیران و ناظران هیات رئیسه نیز، اکثرا از فراکسیون ولایت بودند. نائب رئیس اولی مسعود پزشکیان نماینده تبریز با 154 رای و محمد دهقان به عنوان نائب رئیس دوم با 136 از اهمیت فراوانی برای تحلیل برخوردار است. پزشکیان به عنوان نامزد فراکسیون امید توانست 154 رای کسب کند و این تعداد بیشتر از 103 رای محمدرضا عارف برای رقابت بر سر پست ریاست مجلس بود، حتی آرای علی مطهری از فراکسیون امید نیز با 132 رای از عارف بیشتر بود. این شکاف میان آراء اعضای فراکسیون امید در رقابت های هیات رئیسه، نشان می دهد که اقبال کمی به محمدرضا عارف به عنوان رئیس فراکسیون امید در مجلس نسبت به اعضای دیگر این فراکسیون وجود دارد و رفتارهای مستقلانه پزشکیان و مطهری در برخی از تحولات گذشته، در کسب رای بالاتر از عارف تاثیر داشته است. حتی مسعود پزشکیان در انتخابات مجلس در تبریز حاضر نشد لیستی را که اصلاح طلبان برای آن شهر در نظر گرفته بودند بپذیرد و خود به صورت مستقل لیست مجزایی داد. علی مطهری نیز با وجود آنکه در لیست امید در تهران حضور داشت خود را اصولگرا می داند و در مراسم اصولگرایان پس از برگزاری انتخابات حضور پیدا کرده بود. 

 

 

 

به هر حال، نتایج امروز هیات رئیسه مجلس نشان داد اصلاح طلبان تنها داری یک اقلیت قوی در مجلس دهم هستند و به صورت مستقل توان تاثیرگذاری بر روند مجلس دهم را نخواهند داشت و آرزوی آنها برای تشکیل مجلسی با دورنمایی از مجلس ششم، به کلی بر باد رفت. شکست 9 خرداد محمدرضا عارف، شاید تکلیف او را نسبت به حس پیروزی لیست امید در مجلس روشن کرده باشد و اعتماد به نفس از دست رفته در نتیجه شکست در رقابت با علی لاریجانی حتی می توان به جایگاه وی به عنوان رئیس فراکسیون امید خدشه وارد سازد. این خدشه به جایگاه عارف در فراکسیون امید و به طور کلی در میان اصلاح طلبان، باعث شکاف و انشعاب در فراکسیون اصلاح طلبان در مجلس دهم خواهد شد و فعالین اصلاح طلب و زعمای آن، به عارف همچون همیشه به عنوا نفر دوم خواهد نگریست.